Bản năng sinh tồn và trách nhiệm đạo đức trong phát triển AI
Tại một sự kiện công nghệ gần đây, các chuyên gia Việt Nam đã được cập nhật những kiến thức mới nhất về cách kiểm soát "bản năng sinh tồn" trong hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI). Mục tiêu chính là kìm hãm những khía cạnh tiêu cực, hay còn gọi là "phần quỷ dữ" trong AI, để biến công nghệ này thành công cụ mang lại niềm vui và hạnh phúc cho con người trong cả cuộc sống và công việc.
Cam kết phát triển AI có trách nhiệm
Một trong những nhân vật đóng vai trò then chốt trong việc định hình tương lai của AI là Giáo sư Yoshua Bengio. Ông là người tiên phong trong lĩnh vực học sâu (Deep Learning) và mạng nơ-ron nhân tạo, những công nghệ nền tảng cho các hệ thống AI hiện đại như các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và ChatGPT. Với tầm nhìn vượt xa lĩnh vực kỹ thuật, ông đã tham gia tích cực vào Tuyên bố Montreal về Phát triển Trí tuệ Nhân tạo Có Trách nhiệm. Tuyên bố này nhấn mạnh việc phát triển công nghệ phải đi đôi với bảo vệ quyền lợi con người và đảm bảo sự bền vững của xã hội.
Đóng góp khoa học và sự nghiệp đầy ấn tượng
Giáo sư Bengio được coi là "ông tổ" của học sâu. Các công trình của ông đã đặt nền móng để AI trở thành một công nghệ thực tế, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), thị giác máy tính, học máy, và robot học. Năm 1993, ông thành lập Viện nghiên cứu Mila tại Montreal, Canada, biến nơi đây thành trung tâm toàn cầu về công nghệ học sâu. Mila không chỉ là một viện nghiên cứu mà còn là một cộng đồng đổi mới sáng tạo với hơn 1.300 nhà nghiên cứu và 140 đối tác trong ngành.
Viện này đang tập trung phát triển các ứng dụng AI trong các lĩnh vực quan trọng như y tế, di truyền học, khoa học thần kinh, khám phá vật liệu mới, và biến đổi khí hậu. Đặc biệt, Mila còn kết hợp tri thức bản địa vào các dự án, nhấn mạnh tính bền vững và đạo đức trong nghiên cứu và ứng dụng công nghệ.
Thành tựu quốc tế
Với những đóng góp xuất sắc, Giáo sư Bengio đã nhận được Giải thưởng Turing năm 2018, được ví như "Giải Nobel" trong lĩnh vực khoa học máy tính. Năm 2021, ông được Guide2Research xếp hạng là nhà khoa học máy tính được trích dẫn nhiều thứ hai trên thế giới, với chỉ số H-Index ấn tượng là 182. Chỉ số này đánh giá mức độ ảnh hưởng khoa học dựa trên số lượng ấn phẩm và số lần trích dẫn của các nghiên cứu, và những người đạt H-Index từ 60 trở lên đã được coi là thiên tài.
Mối quan hệ hợp tác với Việt Nam
Hiện tại, Giáo sư Bengio và Mila đang hợp tác chặt chẽ với nhiều trường đại học, tổ chức nghiên cứu và các doanh nghiệp công nghệ lớn để đào tạo nhân tài AI, chuyển giao công nghệ, và phát triển các giải pháp AI ứng dụng. Tại Việt Nam, từ năm 2020, Mila đã thiết lập quan hệ hợp tác chiến lược với Tập đoàn FPT nhằm thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng công nghệ AI, đặc biệt trong lĩnh vực học sâu và học máy.
Đến năm 2023, hai bên tiếp tục ký kết thỏa thuận hợp tác trong vòng 3 năm để xây dựng chiến lược và khung trách nhiệm AI. Thỏa thuận này hướng tới đảm bảo tính đạo đức trong việc phát triển và ứng dụng công nghệ, nhằm mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng.
Định hướng tương lai
AI đang ngày càng chứng minh vai trò to lớn trong việc giải quyết các thách thức toàn cầu. Tuy nhiên, Giáo sư Bengio luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân bằng giữa tiến bộ công nghệ và trách nhiệm xã hội. Với tầm nhìn và nỗ lực của ông cùng cộng đồng Mila, AI không chỉ là công cụ mạnh mẽ trong tay con người mà còn là giải pháp bền vững để hướng tới một tương lai công bằng và hạnh phúc hơn.